Villa Tasarımı Üzerine
Villalar, yazlıkta veya şehir dışında olan bahçeli müstakil evlerdir. Özellikle aktif iş yaşamı olan ve şehir hayatından bunalan insanlar için hafta sonları veya yılın belli dönemlerinde bir kaçış mekânı olarak kullanılan villalar, genellikle deniz kenarında veya kırsal alanda inşa edilmektedir. Şehir gürültüsünden uzak, huzurlu, doğa ile iç içe zaman geçirmeye imkân sağlayan bir noktada olması, villaları günümüzde ihtiyaç duyulan yapılar haline getirmiştir. Müstakil evler olan villalar, sunduğu özel yaşam ve mahremiyetle özgür ve bağımsız yaşam şeklini desteklemektedir. Günümüzde böylesine önem arz eden ve talep gören villaların tasarımlarını etkileyen unsurlar titiz bir biçimde bütünsel bir bakış açısıyla ele alındığı takdirde, kullanıcı tarafında tatmin edici bir yaşam alanı ortaya çıkacaktır.

Kullanıcının İhtiyaçları ve Talepleri
Sayısız inşaatın ve uygulanmış villaların olduğunu düşündüğümüzde, var olanlardan birini satın almayı değil de kendi hayaline, imkânları ve ihtiyaçlarına göre özel bir villa yaptırmayı tercih eden insanların öncelikle beklentilerini ve taleplerini iyi belirlemesi ve netleştirmesi gerekir. Mimar olarak kullanıcıyı iyi şekilde anlamak, yapıyı kullanacak olan kişinin ihtiyaçlarını gözden geçirmek, kullanıcının yaşam şeklini iyi analiz etmek, kendisi için en uygun, işlevsel ve tarzına yakın bir tasarım anlayışını benimsemek mimarın öncelikleri arasında olmalıdır. Mimar, profesyonel bakış açısıyla gerektiği durumlarda müdahalelerde bulunabilmeli ve yol gösterici olmalıdır.
Bütçe
Tasarımı belirleyen en önemli faktörlerden biri de kullanıcının ayırdığı bütçedir. Bu noktada, villa sahibi bütçesini iyi belirlemeli ve inşaat yapım sürecinde nakit akışı doğru planlanmalıdır. İşin her safhasında harcanacak rakamların baştan tespit edilmesi ve planlanması, maliyet tablolarının hazırlanması, beklenmeyen bir durumla karşılaşılmasının önüne geçmeye imkân sağlar. Böylelikle, istenilen kalite ve sürede hayal edilen villa yaşantısına geçmek mümkün olabilecektir. Mimar, yapım maliyetleri konusunda villa sahibine gerekli uyarıları zamanında yapabilecek donanımda olmalı ve gerektiğinde uygun çözümleri sunabilmelidir.
Yer Tespiti
Villa sahibinin villanın konumlanacağı arsayı belirlemeden önce mimarla iletişime geçmesi ve ihtiyaçlarını paylaşması, istenilen projenin hayata geçmesi noktasında önemli bir konudur. İnşaat alanı hesapları, kat adedi, villanın zemin kullanım alanı gibi konular arsadan arsaya ve bölgeden bölgeye değişmektedir. Dolayısıyla, metrekare gibi projeyi etkileyen unsurlar bu aşamada netlik kazanmaya başlar. Villa sahibi bu beklentilerini mimarla paylaşmalı ve mimar bu aşamada villa sahibine danışmanlık vermeli, kullanıcıyı yönlendirmelidir. Ayrıca, villanın yılın belli dönemlerinde veya hafta sonlarında kullanılacak olmasından ötürü ulaşım ve erişim kolaylığı arsa seçiminde göz önünde bulundurulmalıdır. Arsanın merkeze olan uzaklığı, çevresi, altyapı, gelecekteki olası imar ve plan çalışmaları, arsanın eğimi gibi konular da arsa seçimi noktasında düşünülmelidir.
Villanın Arsa Üzerinde Konumlanışı
Rüzgâr, güneş, manzara, ağaçlar, kot, bahçe çekme mesafeleri gibi unsurlar yapının konumlanışını önemli ölçüde etkilemektedir. Örneğin, arsanın kotlu olması ve yapının farklı kotlara oturması, villa içerisindeki yaşama alanları arasında kot farklılıklarına ve mekânsal çeşitliliğe olanak sağlamaktadır.
Çevreyle Uyum
Arsanın bulunduğu bölgenin yapısal değerleri, çevredeki yapıların niteliği, bölgede sıklıkça kullanılan malzemeler yapının çevresiyle uyumu düşünüldüğünde ele alınması gereken konulardır. Yapı hem bulunduğu çevreyle barışık hem de fark yaratan nitelikte olmalıdır. Özellikle kırsal, tarihi veya yöresel değeri olan bölgelerde mimar çevreyle uyuma hassasiyetle yaklaşmalı ve villa sahibine de bu yaklaşımı iyi aktarmalıdır.
Resmi Prosedürler ve Yönetmelikler
Projelendirme sürecinde tasarımı etkileyen bir diğer konu, yönetmelikler ve uyulması gereken standartlardır. İmar, otopark, yangın, sığınak yönetmeliği, imar durumu, plan notları gibi kurallar ve standartlar projede, oda metrekarelerini, kat yüksekliklerini, çatı eğimini, ihtiyaç duyulan teknik alanları vb. hususları etkilemektedir.
Form
Villanın formunun nasıl olacağı, modern, minimal, fütüristik, eklektik veya klasik tarzda mı olacağı villa tasarımındaki en heyecan verici noktalardan birisidir. Öncelikli olarak villa sahibinin hayalindeki yapıyı ve tarzını belirlemek gerekir. Mimar kendi yorumunu ve tasarım anlayışını da yansıtarak yapıyı tasarlamalıdır. Ek olarak, kullanılacak malzemeler, yapıdaki mekanlar arası ilişkiler yapının tarzını ve formunu etkileyen unsurlardandır.
Fonksiyon
Villada yer alacak fonksiyonlar villa sahibi tarafından belirlenmeli ve mimara aktarılmalıdır. Villa kişisel bir yapı olması dolayısıyla, pek çok farklı fonksiyona veya mekâna yer vermeye olanak sağlayan bir yapı çeşididir. Ana fonksiyonların haricinde, saunadan, oyun odalarına; spor salonundan, sinema salonuna; açık ve kapalı havuzdan, sebze-meyve yetiştirebileceğiniz bahçelere kadar birçok farklı fonksiyonda da mekânların olabileceği bir yapıdan söz ediyoruz. Aynı zamanda, mekânlar arası ilişkiler, mahremiyet, ortak kullanım alanları kullanıcının yaşam şeklini de değerlendirerek mimar tarafından ele alınmalıdır.
Açık Alan Kullanımı ve Peyzaj
Villanın tercih edilmesi ve günümüzde ihtiyaç duyulan bir yapı haline gelmesindeki en önemli etken, özel açık alanının olmasıdır. Öyle ki şehirdeki yeşil alanların yetersizliği, stres ve gürültü gibi sebeplerle doğaya ve yeşile özlem duyulan günümüz dünyasında şehir hayatından bir kaçış mekânı olarak kullanılan villalarda kapalı alandan ziyade açık ve yarı-açık alanlar daha çok kullanılmaktadır. Bundan ötürü, bazı villa sahiplerince kapalı alanın minimum, açık alanın ise maksimum olarak kullanılması talep edilmektedir. Buna paralel olarak, açık alanların tasarımı ve peyzaj, projenin en çok üzerinde durulması gereken kısımlarından biri haline gelmektedir. Pergolalar, havuz, organik bahçeler, çocuk oyun alanları, oturma alanları gibi açık alan kullanımını destekleyici fonksiyonlar ve alanlar mimar tarafından düşünülmeli ve önerilmelidir.
Sürdürülebilirlik
İklim değişikliği ve küresel ısınmanın hayati bir çizgiye geldiği günümüzde, yapı tasarımı sürecinde en çok düşünülmesi gereken konulardan biri çevreye minimum zarar verecek ve minimum enerji tüketimine imkân tanıyan mimari ve mühendislik çözümlerini uygulamaktır. Mimarların bu konuda gerekli hassasiyeti ve bilinci göstermesi, villa tasarımında bu konuları göz ardı etmemesi ve kullanıcıyla paylaşması hayati öneme sahiptir. Güneş enerjisi kullanımı, yağmur suyu kullanımı, çevreyle barışık malzemelerin tercih edilmesi, yapının ömrü ve sonrası gibi başlıklar irdelenmeli, uzun vadedeki kazanımlar villa sahibi ile paylaşılmalı ve tasarıma yansıtılmaya çalışılmalıdır.
İnşaat Yapım Süreci
Villa tasarım ve resmi onay süreçlerinden sonra inşaat süreci başlamaktadır. Bu aşamada, projenin doğru uygulanması ve süreç içerisinde kötü sürprizlerle karşılaşılmaması için uygulamayı yapacak grupların doğru ve kaliteli hizmet sunacak profesyonellikte olması ve uygulama konusunda deneyimli bir mimardan inşaat kontrol ve denetim hizmeti alınması gerekir. Tüm uygulama süreci büyük bir titizlikle takip edilmelidir.
Tüm el çizimleri Hüseyin Gazi Kalender‘e aittir.